مطالعه در مسیر توسعه جوامع محلی
۱۵ /۰۳ /۱۴۰۲
۲۹ مهر ۱۴۰۱

تاریخچه ترویج کشاورزی در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی

با شروع دهه ۴۰ خورشیدی نهال نوپای ترویج کشاورزی هم وارد دومین دهه از حیات خود شد. این دهه را می­توان دوران رشد کمی و کیفی فعالیت­های ترویجی در کشور قلمداد کرد. در این دهه نیز کارکنان ترویج به رسالت آموزشی خود که از حدود یک دهه قبل آغاز کرده بودند، ادامه دادند. در عین حال تحولاتی مهم و تعیین کننده در این مقطع در ترویج رخ داد که بدون توجه به آن ها دستیابی به یک تحلیل درست از عملکرد ترویج کشاورزی مقدور نیست. مهم­ترین این دگرگونی­ ها را باید در سه مورد زیر خلاصه کرد: نخست، ورود مروجان ترویج به مقوله اصلاحات ارضی که به زعم برخی از متخصصان ترویج انحراف و بنا بر باور عده­ای دیگر از ایشان فرصتی برای جلای کارکنان ترویج و خدمت رسانی بهتر به روستاییان و بهره ­برداران بود. دوم، انتزاع ترویج خانه ­داری به عنوان مکمل ترویج کشاورزی از بدنه سازمان ترویج کشاورزی و حتی وزارت کشاورزی و سوم، تاسیس سپاه ترویج و آبادانی و پیامدهای مثبت و منفی آن.

واژگان کلیدی: دهه ۴۰ خورشیدی، تاریخچه ترویج کشاورزی، سپاه ترویج و آبادانی، ترویج خانه ­داری، اصلاحات ارضی.

 

مقدمه

سازمان ترویج کشاورزی به عنوان نهاد عهده ­دار رسالت ارائه خدمات آموزشی به روستاییان، در حدود سال ۱۳۳۰ خورشیدی در بدنه تشکیلاتی وزارت کشاورزی پایه­گذاری شد. پس از یک دهه تجربه فعالیت­های ترویج کشاورزی و به دنبال آن ترویج خانه­داری، سازمان ترویج کشاورزی به دومین دهه از دوران خدمات رسانی خود به جامعه روستایی و کشاورزی ایران گام نهاد. این مقطع از دوران فعالیت­های ترویج کشاورزی با سه تحول مهم که بر عملکرد ترویج تاثیرات شگرفی داشتند، همراه شد. تاثیر این دگرگونی­ها را باید از منظر شمار کارکنان ترویج و نیز وظیفه­مندی ایشان مورد تحلیل و بررسی قرار داد. به ترتیب تقدم تاریخی این سه تحول عبارت­اند از:

  • شروع برنامه اصلاحات ارضی و ورود کارکنان ترویج به آن.
  • تاسیس سپاه ترویج و آبادانی به عنوان اصل هشتم از اصول انقلاب سفید.
  • انتزاع اداره کل ترویج خانه ­داری از بدنه سازمان ترویج کشاورزی و الحاق آن به وزارت آبادانی و مسکن ، به دنبال اصلاحات ارضی و تاسیس تعاون روستایی.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.

۰۱ مهر ۱۴۰۱

نقش صنایع دستی در توسعه گردشگری و توسعه محلی و منطقه ای

سوالات اصلی عبارتند از :

نقش توسعه صنایع دستی در توسعه گردشگری چیست؟
نقش توسعه صنایع دستی در رونق تولید و بهبود معیشت جوامع محلی و تحقق توسعه محلی و منطقه ای چیست؟
نقش توسعه محلی و منطقه ای در توسعه صنایع دستی و رونق صنعت گردشگری چیست؟

 

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.

۰۵ شهر ۱۴۰۱

پدیده مهاجرت روستا-شهری و آسیب های شهری در جامعه ایران با تأکید بر سنخ شناسی دو گونه توسعه و شهرنشینی در جهان توسعه یافته و جهان درحال توسعه

این مقاله به نقش و اثرات پدیده مهاجرت روستا- شهری بر آسیب های اجتماعی و اقتصادی جامعه شهری می پردازد. الگوی کلی تحلیل آن بر اساس مدل رابطه توسعه با شهر نشینی، اما از منظری نو می باشد به طوری که گونه­ی خاصی از توسعه، منجر به شکل گیری گونه خاصی از شهرنشینی می گردد. شهرنشینی شتابان، نامتوازن و آسیب زا در کشورهای درحال توسعه چون ایران از وجه خاصی از توسعه که در اینجا به توسعه برون­زا و نامتوازن(توسعه وابسته) نامگذاری شد نشأت می گیرد به گونه ای که ناکارآمدی توسعه و سیاستگذاری­های بی ضابطه و بی تناسب با شرایط  اجتماعی و اقتصادی و البته تحت تأثیر روند های بیرونی شرایط جهانی و تأخر تکنولوژیک و پس افتادگی اقتصادی و فرهنگی موجب تثبیت ساختارهای سنتی و معیشتی کشاورزی و روستایی در بخش های تولید گردیده و غلبه شیوه تولید خرد و دهقانی و معیشتی در وضعیت ضعف زیرساخت ها ، نبود تکنولوژی ، استهلاک عوامل تولید ،فرسایش منابع آب و خاک وخسارت های زیست محیطی موجب تشدید فقر و نابرابری و محرومیت و در نتیجه منجر به شکل گیری مهاجرت غالب یعنی مهاجرت روستا- شهری می­گردد .غلبه این تحرک مهاجرتی در هم افزایی با  مهاجرت از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و مراکز و قطب های جمعیتی منطقه ای ، پدیده ی قطبی شدن و تمرکزگرایی جمعیت و شکل­گیری کلانشهرهای معدود و پرجمعیت منطقه ای و ملی را به همراه دارد که این خود موجد گونه ای شهرنشینی شتابان و پر آسیب است. ازجمله پیامدهای  شهرنشینی شتابان ونامتوازن ؛ناهنجاری‌های کالبدی، ناهنجاری های تاسیساتی، آسیب‌های اقتصادی، آسیب‌های زیست‌محیطی، نارسایی های خدماتی وبالاخره آسیب های اجتماعی در حوزه های شهری است که به فقر،بیکاری، طلاق، بزهکاری، خشونت،کودکان کار، انحرافات اجتماعی،ترافیک، بحران مسکن، نامنی و شورش و…. می انجامد.راهکار برون رفت از این سیکل معیوب جز اصلاح سیستم توسعه وابسته نیست در این راستا دولت توسعه گرا باید ضمن آگاهی از وضعیت وشرایط شکننده تاریخی و جغرافیایی وشناخت مخاطرات عوامل بیرونی تأثیرگذار  نظام جهانی، دست به طراحی مدلی از توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی درون زا بزند که از مهمترین ویژگی های آن پایداری، توازن، همه جانبه نگری واجتماع محور بودن آن است. روش کار در این پژوهش توصیفی–تحلیلی است و از روش اسنادی و کتابخانه ای بـرای گـردآوری اطلاعـات استفاده وسپس به تحلیل داده ها پرداخته شده است.

 

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.