برچسب: دکتر شهریار پاک نیا

شرکت های سهامی زراعی مدل توسعه اگروپولیتن در ایران (بخش دوم)

مطلب حاضر در دنباله بخش اول بررسی شرکت­های سهامی زراعی از نقطه نظر مدل توسعه اگروپولیتن در ایران ارائه می­شود. در اینجا بحث شرکت های سهامی زراعی به عنوان الگوی  کشاورزی  صنعتی و تجاری در چارچوب تیپولوژی نظام بهره برداری، طرح و ویژگی های اختصاصی و عمومی و ساختارها و سازمان کار و ابعاد شرکت­های سهامی زراعی خضری و اسلام­آباد خراسان به عنوان موردهای مطالعاتی در دو بعد سازمان کشاورزی مدرن و ابعاد شهرنشینی و ویژگی­های شهری شهرک­های کشاورزی محدوده فعالیت آن­ها، به بحث گذاشته می­شود. در نهایت بر اساس تعاریف و معیارهای توسعه اگروپولیتن شرکت­های سهامی زراعی  به عنوان مدل توسعه متوازن شهر-روستا و با تکیه بر نظام شهرک­های کشاورزی یا اگروپولیتن معرفی می­­­شوند. روش­های پژوهش در تدوین این مقاله، مطالعات اسنادی و بررسی­های میدانی و مشاهده و تحلیل عناصر یک نظام اگرو پولیتن بوده است.

محدوده مورد مطالعه

منطقه تحقیق در این پژوهش دو شهر کشاورزی بخش نیمبلوک شهرستان قائن استان خراسان جنوبی است. طبق آخرین تقسیمات کشوری، این  استان دارای ۱۱ شهرستان، ۲۵ بخش، ۶۱ دهستان و ۲۸ شهر است. شهرستان قائن شامل سه بخش مرکزی، نیمبلوک و سده می باشد.  بخش نیمبلوک متشکل از دو دهستان نیمبلوک به مرکزیت شهر نیمبلوک و دهستان کرغند به مرکزیت روستای کرغند است و شهرهای این بخش نیز شهر خضری دشت بیاض (محل استقرار سهامی زراعی خضری) به عنوان مرکز بخش و شهر نیمبلوک(محل استقرار سهامی زراعی اسلام آباد)  می باشند.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.

شرکتهای سهامی زراعی مدل توسعه اگروپولیتن در ایران (بخش اول)

این مقاله به دنبال طرح این نظریه است که شرکت های سهامی زراعی مدل توسعه اگروپولیتن (شهرک های کشاورزی) در ایران بوده ­اند. سرمایه­ گذاری های بسیار متمرکز درمناطق شهری به اثر رخنه به پایین برای مناطق روستایی منجر نگردید؛ از این روی دیدگاه­ هایی پا گرفت که پیوندها با اقتصاد شهری را به حداقل و خودکفایی مناطق روستایی را به حداکثر برسانند. با این وجود بعضی اندیشمندان مخالف این  دیدگاه می باشند و استدلال  می­کنند که مناطق روستایی نمی­توانند یک اقتصاد شهری را باز تولید نمایند؛ زیرا تمرکز جمعیت، لازمه تولید کالاها و خدمات متنوع برای برآوردن نیازها و خواسته­های مردم می باشد. در عوض رشد اقتصاد روستایی پایدار باید از طریق تخصصی کردن کالاهایی که در آن مناطق مزیت نسبی دارند تعقیب و پیگیری شود. تنها، جریانی متعادل، می تواند به پیوند سالم بین روستا و شهر از طریق توسعه مناطق یا مراکز شهری کوچک کمک نماید. این مراکز شهری کوچک نقش تأمین کننده خدمات شهری و همچنین نقش گرد­آورنده و فرآورنده محصولات روستایی را بر عهده دارند. این مراکز شهری کوچک همان اگروپولیتن­ها هستند. چارچوب نظری این مقاله بر اساس دیدگاه­ها و نظریات روندینلی، فریدمن و داگلاس،پرادهن،تعاریف MOA، سائف الحکیم ، انور، راستدی، جونگ و اسمیت شکل گرفته است. این مقاله بخش اول از دو مقاله در موضوع ماهیت و ارزیابی عملکرد شرکت­های سهامی زراعی در کشورمان است. قرار است در بخش دوم این مقاله در نوبت بعدی، پس از بحث و بررسی و تحلیل آرا، تعریف آگروپولیتن، هدف توسعه اگروپولیتن، و معیارها و ملاک های اگروپولیتن بر اساس تجربه دو شرکت سهامی زراعی در استان خراسان جنوبی مورد بررسی و جمع بندی قرار گیرند.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.

پدیده مهاجرت روستا-شهری و آسیب های شهری در جامعه ایران با تأکید بر سنخ شناسی دو گونه توسعه و شهرنشینی در جهان توسعه یافته و جهان درحال توسعه

این مقاله به نقش و اثرات پدیده مهاجرت روستا- شهری بر آسیب های اجتماعی و اقتصادی جامعه شهری می پردازد. الگوی کلی تحلیل آن بر اساس مدل رابطه توسعه با شهر نشینی، اما از منظری نو می باشد به طوری که گونه­ی خاصی از توسعه، منجر به شکل گیری گونه خاصی از شهرنشینی می گردد. شهرنشینی شتابان، نامتوازن و آسیب زا در کشورهای درحال توسعه چون ایران از وجه خاصی از توسعه که در اینجا به توسعه برون­زا و نامتوازن(توسعه وابسته) نامگذاری شد نشأت می گیرد به گونه ای که ناکارآمدی توسعه و سیاستگذاری­های بی ضابطه و بی تناسب با شرایط  اجتماعی و اقتصادی و البته تحت تأثیر روند های بیرونی شرایط جهانی و تأخر تکنولوژیک و پس افتادگی اقتصادی و فرهنگی موجب تثبیت ساختارهای سنتی و معیشتی کشاورزی و روستایی در بخش های تولید گردیده و غلبه شیوه تولید خرد و دهقانی و معیشتی در وضعیت ضعف زیرساخت ها ، نبود تکنولوژی ، استهلاک عوامل تولید ،فرسایش منابع آب و خاک وخسارت های زیست محیطی موجب تشدید فقر و نابرابری و محرومیت و در نتیجه منجر به شکل گیری مهاجرت غالب یعنی مهاجرت روستا- شهری می­گردد .غلبه این تحرک مهاجرتی در هم افزایی با  مهاجرت از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و مراکز و قطب های جمعیتی منطقه ای ، پدیده ی قطبی شدن و تمرکزگرایی جمعیت و شکل­گیری کلانشهرهای معدود و پرجمعیت منطقه ای و ملی را به همراه دارد که این خود موجد گونه ای شهرنشینی شتابان و پر آسیب است. ازجمله پیامدهای  شهرنشینی شتابان ونامتوازن ؛ناهنجاری‌های کالبدی، ناهنجاری های تاسیساتی، آسیب‌های اقتصادی، آسیب‌های زیست‌محیطی، نارسایی های خدماتی وبالاخره آسیب های اجتماعی در حوزه های شهری است که به فقر،بیکاری، طلاق، بزهکاری، خشونت،کودکان کار، انحرافات اجتماعی،ترافیک، بحران مسکن، نامنی و شورش و…. می انجامد.راهکار برون رفت از این سیکل معیوب جز اصلاح سیستم توسعه وابسته نیست در این راستا دولت توسعه گرا باید ضمن آگاهی از وضعیت وشرایط شکننده تاریخی و جغرافیایی وشناخت مخاطرات عوامل بیرونی تأثیرگذار  نظام جهانی، دست به طراحی مدلی از توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی درون زا بزند که از مهمترین ویژگی های آن پایداری، توازن، همه جانبه نگری واجتماع محور بودن آن است. روش کار در این پژوهش توصیفی–تحلیلی است و از روش اسنادی و کتابخانه ای بـرای گـردآوری اطلاعـات استفاده وسپس به تحلیل داده ها پرداخته شده است.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.