زنان، پول، هوش مصنوعی و صلح: چهار موضوع تحول آفرین برای توسعه در 2025

[1]

منبع: تارنمای برنامه توسعه ملل متحد (United Nations Development Programme).

تاریخ انتشار : 26 دسامبر 2024.

مترجم: حمیدرضا زرنگار

سال 2025 نقاط عطف مهمی را برای توسعه پایدار به ارمغان می‌آورد. در سال ۲۰۲۵، شمارش معکوس پنج ساله تا تاریخ تحویل اهداف توسعه پایدار[2] را آغاز می‌کنیم و دهمین سالگرد توافق‌نامه پاریس در مورد تغییرات اقلیمی را گرامی می‌داریم – هر دو یادآوری‌های مهمی بر نیاز فوری به سرعت بخشیدن و افزایش مقیاس راه‌حل‌های حیاتی توسعه هستند.در ماه نوامبر، رهبران جهان در دومین اجلاس جهانی توسعه اجتماعی[3] گرد هم می‌آیند تا شتاب اجرای دستور کار ۲۰۳۰ را افزایش دهند و در طول سال، رویدادها و مناسبت‌های کلیدی فرصت‌هایی را برای برجسته کردن راه‌حل‌های مرتبط و ترغیب به اقدام فراهم می‌کنند. خط مشی بسیاری از این رویدادها، تأکید بر چهار موضوع کلیدی با پتانسیل عظیم برای دگرگون کردن جهان ماست: زنان، پول، هوش مصنوعی و صلح.

زنان

پیشرفت در هدف پنجم توسعه پایدار در مورد برابری جنسیتی، ما را در سایر اهداف توسعه پایدار نیز به جلو خواهد راند. در سال ۲۰۲۵، جامعه جهانی سی‌امین سالگرد چهارمین کنفرانس جهانی تاریخی زنان و تصویب اعلامیه و برنامه عمل پکن را گرامی می‌دارد.

شصت و نهمین اجلاس کمیسیون مقام زن (CSW69) در ماه مارس ، اجرای برنامه اقدام را بررسی کرد. این شامل ارزیابی چگونگی کمک «برنامه اقدام» به دستیابی به اهداف توسعه پایدار و همچنین چالش‌هایی است که مانع پیشرفت در زمینه برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان می‌شوند.

همزمان با تشدید درگیری‌ها در سراسر جهان، امسال بیست و پنجمین سالگرد قطعنامه ۱۳۲۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد زنان، صلح و امنیت نیز هست. این قطعنامه‌ی مهم، تأثیرات خاص درگیری‌ها بر زنان و دختران را تصدیق می‌کند و بر لزوم مشارکت فعال آن ها در فرآیندهای صلح‌سازی و حل و فصل درگیری‌ها تأکید دارد.

کار برنامه توسعه ملل متحد بر این دانش استوار است که توانمندسازی زنان تنها در پیوند با  برابری نیست؛ بلکه در راستای ساختن آینده‌ای مقاوم و پایدار برای همه ضرورت دارد. برنامه توسعه ملل  متحد به واسطه ترویج حقوق بشر و اقتصادهای برابر جنسیتی یک محیط اقتصادی فراگیر را رشد می‌دهد که در آن زنان می‌توانند رشد کنند، در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت ورزند و به طور کامل در توسعه پایدار مشارکت داشته باشند و از آن بهره‌مند شوند.

پول

همبستگی و مشارکت جهانی برای بسیج منابع مورد نیاز به منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار، هفدهمین هدف توسعه پایدار است.

امسال چندین کنفرانس بزرگ بر تغییر شکل معماری مالی جهانی برای حمایت از اهداف توسعه پایدار و توافق‌نامه پاریس در مورد تغییرات اقلیمی، تمرکز خواهند داشت. رهبران جهان، بانک‌های توسعه عمومی، رهبران بخش خصوصی و نیکوکاران در پنجمین اجلاس مشترک امور مالی در ماه فوریه گرد هم آمدند. در ماه ژوئن، کنفرانس تأمین مالی برای توسعه، پیشرفت حاصل شده در اجرای دستور کار اقدام      آدیس آبابا و سایر توافقات در زمینه تأمین مالی توسعه را ارزیابی کرد.

بسیج منابع، تمرکز اصلی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۵ و کاپ 30، در ماه نوامبر خواهد بود. در شرایطی که بسیاری آن را آخرین فرصت ما برای جلوگیری از فروپاشی سیستم اقلیمی می‌نامند، کشورها باید سرمایه‌گذاری و بلند پروازی خود را برای مقابله با بحران اقلیمی افزایش دهند. پیش از کنفرانس تغییرات اقلیمی کاپ، ناظران منتظر اعلام احتمالی بودجه جدید برای کمک به کشورهای در حال توسعه در گذار به اقتصادهای سبز در اجلاس رهبران گروه هفت هستند.

پیشبرد راه‌حل‌های پایدار، فراگیر، مبتنی بر علم و شواهد در مورد توسعه پایدار موضوع مجمع سیاسی عالی رتبه سازمان ملل متحد[4]در سال 2025 است.این امر تأکید می‌کند که منابع مورد نیاز برای اجرای اهداف توسعه پایدار فراتر از پول است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تأکید بر این پیام، سال ۲۰۲۵ را سال بین‌المللی علوم و فناوری کوانتومی اعلام کرده است. این سال با مشارکت جامعه علمی، پتانسیل علم و فناوری کوانتومی را برای پیشبرد اهداف توسعه پایدار، به ویژه آب و هوا، انرژی، امنیت غذایی و آب پاک، بررسی خواهد کرد.

برنامه توسعه ملل متحد از امور مالی گرفته تا فناوری و دانش فنی تلاش می‌کند تا کشورها و جوامع را به منابعی که برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار و تحقق اهداف اقدامات اقلیمی خود نیاز دارند، متصل کند. ما به همراه شرکا و از طریق مرکز تأمین مالی پایدار و سایر ابتکارات، در حال برداشتن گام‌هایی به سوی بسیج یک تریلیون دلار آمریکا در امور مالی عمومی و خصوصی برای حمایت از اهداف توسعه پایدار تا پایان سال ۲۰۲۵ هستیم.

هوش مصنوعی

هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های دیجیتال تقریباً بر هر جنبه‌ای از زندگی ما تأثیر می‌گذارند. برنامه توسعه ملل متحد مصمم است تا اطمینان حاصل کند که آن ها در توسعه پایدار نیروهایی در راستای خیر هستند.

دو کنفرانس بزرگ، فرصت‌هایی را برای تقویت تحول دیجیتال مسئولانه و فراگیر برای توسعه پایدار ارائه می‌دهند. اجلاس اقدام هوش مصنوعی در ماه فوریه به میزبانی فرانسه برای پرداختن به مسائلی از جمله هوش مصنوعی در منافع عمومی، آینده کار و مدیریت هوش مصنوعی و همچنین هوش مصنوعی در صدر دستور کار دومین کنفرانس پایداری هامبورگ با تکیه بر کنفرانس افتتاحیه در اکتبر  2024 (برای تقویت اتحادهای جهانی  برای پیشبرد اهداف توسعه پایدار و رسیدگی به درگیری‌ها و سایر عواملی که مانع پیشرفت هستند).

نسخه ۲۰۲۵ گزارش توسعه انسانی برنامه توسعه سازمان ملل متحد بر تحول دیجیتال و هوش مصنوعی برای توسعه انسانی تمرکز خواهد داشت.

این گزارش به بررسی چگونگی تغییر شکل حوزه‌های کلیدی توسعه انسانی توسط دیجیتالی شدن و هوش مصنوعی، از جمله سلامت، آموزش، هنجارهای اجتماعی، روابط، اشتغال و عاملیت، می پردازد. برنامه توسعه سازمان ملل متحد به توسعه و استفاده اخلاقی و شفاف از فناوری‌های هوش مصنوعی اعتقاد دارد تا از دسترسی گسترده به آن ها و بهبود زندگی مردم اطمینان حاصل شود.

صلح

درگیری‌ها مانع پیشرفت در دستیابی به همه اهداف می‌شوند. هدف شانزدهم توسعه پایدار چشم‌اندازی برای جوامع صلح‌آمیز و فراگیر، با نهادهای قوی و دسترسی جهانی به عدالت ارائه می‌دهد. خشونت و ناامنی در جوامع ما نابرابری‌های بیش تری را دامن می‌زند و منابع را از اولویت‌های توسعه منحرف می‌کند. کشورهای عضو سازمان ملل متحد با اذعان به اینکه صلح پیش‌نیاز توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی است، سال ۲۰۲۵ را سال بین‌المللی صلح و اعتماد اعلام کرده‌اند.

قطعنامه مجمع عمومی از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که «مناقشات را از طریق گفتگو و مذاکره فراگیر حل و فصل کند تا از تقویت صلح و اعتماد در روابط بین کشورهای عضو به عنوان ارزشی که توسعه پایدار، صلح و امنیت و حقوق بشر را ترویج می‌دهد، اطمینان حاصل شود». برنامه توسعه ملل متحد  برای پیشبرد پیشرفت در هدف شانزدهم توسعه پایدار تلاش می‌کند و محوریت حکمرانی پایدار و احترام به حقوق بشر را برای تضمین صلح و رفاه بلندمدت برای مردم در همه جا به رسمیت می‌شناسد. در شرایط بحرانی، ما در کنار سازمان‌های بشردوستانه برای ارائه کمک‌های اضطراری و در عین حال فراهم کردن زمینه برای بهبود زودهنگام تلاش می‌کنیم تا کشورها بتوانند به سرعت به مسیر خود بازگردند.

سال 2025 سالی پر از نقاط عطف است. در سال ۲۰۲۵، برنامه توسعه سازمان ملل متحد شصتمین سالگرد خود را جشن می‌گیرد، همزمان با این که سازمان ملل متحد هشتادمین سالگرد موجودیت خود را جشن می‌گیرد. دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار و توافق‌نامه پاریس در مورد تغییرات اقلیمی، هر دو دهمین سالگرد خود را جشن می‌گیرند و شمارش معکوس برای رسیدن به مهلت پنج ساله اهداف توسعه پایدار آغاز شده است. امسال فرصتی است تا با تعهد به اتمام کار، دستاوردهای دهه‌های گذشته را ارزیابی و گرامی بداریم. در سال ۲۰۲۵، جامعه جهانی فرصت‌های زیادی برای انجام اقدامات مشخص در جهت صلح و رفاه جهانی، برابری میان زنان و مردان، فناوری و نوآوری برای خیر عمومی و سرمایه‌گذاری منابع مورد نیاز برای تأمین آینده خود خواهد داشت.

[1] Women, money, AI and peace, four transformational themes for development in 2025.

[2]  اهداف توسعه پایدار (Sustainable Development Goals)   مصوب سازمان ملل متحد تا سال 2030 مجموعه‌ای از ۱۷ هدف جهانی به هم پیوسته است که به‌منظور ارائه طرحی برای دستیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همه، طراحی شده‌اند. اهداف توسعه پایدار  به عنوان اهداف جهانی نیز شناخته     می شوند و در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان ملل متحد به عنوان یک فراخوان جهانی جهت اقدام برای پایان دادن به فقر، حفاظت از کره زمین و تضمین این که تا سال ۲۰۳۰ همه مردم از صلح و رفاه برخوردار خواهند بود، تصویب شد. ه طور خلاصه اهداف توسعه شامل 17 مورد زیر است:

۱)ریشه کن کردن فقر ۲) ریشه کن کردن گرسنگی ۳)سلامتی و تندرستی ۴)آموزش با کیفیت ۵) برابری جنسیتی ۶) آب تمیز و سیستم تخلیه فاضلاب ۷) انرژی مقرون به صرفه و پاک ۸) کار شایسته و رشد اقتصادی ۹) صنعت، نوآوری و زیرساخت ۱۰)کاهش نابرابری ۱۱) شهرها و جوامع پایدار ۱۲) مصرف و تولید مسئولانه ۱۳) اقدام برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی ۱۴) زندگی زیر آب ۱۵) زندگی در خشکی ۱۶) صلح، عدالت و نهادهای قوی ۱۷) مشارکت برای رسیدن به اهداف.

[3]  دومین اجلاس جهانی توسعه اجتماعی، سران کشورها یا دولت‌ها را در نوامبر ۲۰۲۵ در قطر گرد هم خواهد آورد. این اجلاس یک سند سیاسی مختصر و عمل‌محور با رویکرد توسعه اجتماعی تصویب خواهد کرد که اجرای دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار را تقویت خواهد نمود.

[4] مجمع سیاسی عالی رتبه سازمان ملل متحد در مورد توسعه پایدار (HLPF)، زیرمجموعه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، مسئول کل سیاست سازمان در مورد توسعه پایدار است. این مجمع اعلامیه‌های مذاکره شده را تصویب می‌کند، تعهدات و پیشرفت دستور کار 2030 برای توسعه پایدار (17 هدف توسعه پایدار، SDG یا اهداف جهانی) را بررسی می‌کند. این مجمع در 24 سپتامبر 2013 جایگزین کمیسیون توسعه پایدار شد.[1] جلسات این مجمع برای همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد آزاد است.