عنوان کتاب: زراعت گرمسیری؛ اصول، میراث، و دیدگاه های جنسیتی

.TROPICAL AGRONOMY: Principles, Heritage, and Gender Perspectives

نویسنده: سی جورج تامس

C George Thomas

انتشارات: شرکت کتاب آن با مسئولیت محدود

 Ane Books Pvt Ltd.

تاریخ انتشار: جولای ۲۰۲۳

محل انتشار: هندوستان

تعداد صفحات: ۶۹۰

معرفی و تلخیص: دکتر  سوجا جی[1]

منبع:  وبسایت ایسا (ترویج کشاورزی در جنوب آسیا)

Aesa (Agricultural Extension in South Asia)

https://www.aesanetwork.org/tropical-agronomy-principles-heritage-and-gender-perspectives/

مترجم: حمیدرضا زرنگار

جدای از نقش اصلی رشته زراعت در افزایش عملکرد محصول، افزایش درآمد مزرعه و حفظ پایداری مزرعه، این رشته در حال حاضر چالش های جدیدی را پذیرا شده است؛ چالش هایی مانند پاسخگویی به امنیت خوراک و آب در شرایط تغییرات اقلیمی، حفاظت از زیست بوم های کشاورزی، ارائه خدمات اکوسیستم، مدیریت پسماند و تغذیه و بهداشت عموم.  با توجه به این جنبه ها، من مجذوب عنوان و موضوع کتاب “زراعت گرمسیری: اصول، میراث، و دیدگاه های جنسیتی” نگارش یافته توسط پروفسور سی جورج تامس شدم.

این کتاب جامع به سبک کتاب های درسی آسان و با درج نقل قول هایی در لابلای متن نوشته شده است. این ویژگی با تصویرها و نمودارهای خطی که اطلاعات را برای دانشجویان مقطع کارشناسی قابل هضم‌تر می‌کند، تکمیل شده است.کتاب با بیست و دو فصل دارای اطلاعات فراوانی در مورد جنبه های نظری و عملی زراعت، از جمله راه حل های قابل اجرا برای برخی مسائل شاخص است.

کتاب در باب اصول اساسی زراعت، منشاء و انتشار محصولات، تاریخچه و میراث کشاورزی، آموزش کشاورزی و دیدگاه های جنسیتی در کشاورزی بحث می کند.

از ویژگی های متمایز کتاب وجود بخش های بوم شناسی زراعی، منشاء کشاورزی و نظام های کشاورزی، میراث کشاورزی هندوستان، نظام های تحقیق و آموزش کشاورزی، پیامدهای آن و نقد انقلاب سبز و دیدگاه های جنسیتی در کشاورزی است.

آن چه توجه مرا در کتاب، در مقایسه با کتاب های درسی استاندارد زراعت، جلب کرد، طبقه بندی      معنی دار محصولات بر اساس شباهت ها و روابط متقابل آن ها، در فصل ۲ کتاب بود. برنامه های حفاظتی توسعه و بهبود محصول و تنوع زیستی مبتنی بر این شباهت ها و روابط متقابل است.

زراعت از قدیمی ترین شاخه های اصلی کشاورزی و هنر، علم و تجارت تولید محصولات زراعی برای اهداف اقتصادی است. اطلاعات این بخش برای ترویج اکوتوریسم به منظور انتخاب دقیق و برنامه ریزی سازگار بسیار مرتبط با  محصولاتی است که در نظام های زراعی و کشاورزی استفاده می‌شوند تا اثراتی مکمل ایجاد کنند.

بخش مربوط به دسته بندی ویژه محصولات به تنوع محصولات به سمت کاربردهایی همچون انرژی زیستی[2] ، اصلاح خاک، و حفاظت از محصول در کشاورزی بیولوژیک کمک می کند.

بخش مربوط به بوم شناسی کشاورزی برای متخصصان آینده زراعت آگاهی بخش است و بینش های نیرومندی را در باب مسائل کشاورزی فراهم می آورد؛ با توجه به این که مزرعه داری فشرده بیش – نهاده[3]برای تمام کشاورزان مقرون به صرفه نیست.

این امر مستلزم توسعه نظام های غذایی کشاورزی تقاضا محور، کارآمد، فراگیر، تاب آور و پایدار برای «چهار چیز بهتر»، یعنی تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر و زندگی بهتر است.

به شکل جاری، تاکید بسیاری بر شدت بخشیدن به جنبه بوم شناسی در کشاورزی  شامل کاهش ورودی‌های شیمیایی/خارجی از طریق استفاده مجدد و بازیافت، همکاری نزدیک با طبیعت، اتخاذ راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، و ترویج نوآوری‌های فراگیر کشاورز محور وجود دارد و اصول اساسی را می‌توان از این بخش استخراج کرد. فصل ۱۸ منشا و نقاط ایجاد کشاورزی، انتشار محصولات، شناسایی محصولات، شناسایی علف های خود رو و نظام های عمده کشاورزی عملی در سراسر جهان را مستند می کند.

در ادامه، اطلاعات مربوط به نقاط مبدأ و نظام های کشاورزی، راهبردهای مناسب مدیریت استرس زیستی و غیر زیستی  در شرایط تغییرات اقلیمی ارائه می‌شود. این بخش همچنین به اهمیت حفظ تنوع زیستی غنی محصولات سنتی و قومی ما و آن ها به عنوان محصولات تشکیل دهنده نظام های کشت غالب[4] می پردازد.

کتاب همچنین میراث غنی کشاورزی هند را بررسی می کند. پنج معیار کلی برای شناسایی نظام های به میراث رسیده کشاورزی در آینده و گستره آن ها در هندوستان به ویژه جذاب است. خوانندگان آگاهی می­یابند که این نظام های به میراث رسیده دیگر صرفا یادگار گذشته نخواهند بود، بلکه همکاری هایی ارزشمند را برای معیشت های پایدار، تاب آوری های اقلیمی و حفاظت از محیط زیست در صورتی که نظام های مزبور  حفظ شوند، هم امروز و هم در آینده فراهم می نمایند.

یک بخش از کتاب با ارائه اطلاعات کامل و به روز در مورد نظام های تحقیقات و آموزش کشاورزی به مشتاقانی که قصد دارند با گسترش افق های دید خود در کشاورزی فرصت هایی  شغلی برای مطالعه و تحقیق در سطح ملی و جهانی ایجاد کنند، کمک خواهد کرد.

تحلیل نویسنده از جوانب مثبت و منفی انقلاب سبز در هندوستان یک ویژگی بارز کتاب به واسطه حقایق و ارقام، به ویژه در باب مساحت، تولید و بهره وری محصولات عمده است. نویسنده بر لزوم ارتقای پایداری از طریق ترویج اقدامات کشاورزی خوب[5] تاکید می کند. تصور من آن است که باید روش‌های کشاورزی جایگزین متناسب با موارد مختلف، موقعیت ها، مناطق و محصولاتی که امکان تولید پایدار غذای ایمن را در عین حفظ سلامت خاک و ایجاد حداقل اختلال در محیط زیست فراهم می کنند، به جای پیشنهاد  نظام خاصی برای کشاورزی به شکل انبوهی در هندوستان توصیه کنیم. شواهد بسیاری برای نشان دادن مزایای شیوه های کشاورزی جایگزین بر اساس تحقیقات در هند و خارج از کشور وجود دارد و نویسنده می تواند نتیجه گیری معتبر خود را بر اساس آن ها انجام دهد. گنجاندن چنین بخش یا فصلی به طور قطع ارزش بیش تری به کتاب خواهد داد.

گنجاندن دیدگاه های جنسیتی در کشاورزی در این کتاب درسی بسیار جالب است، زیرا اذعان می شود که زنان نقش تعیین کننده ای در کشاورزی از مزرعه تا چنگال ایفا می کنند. کتاب اهمیت افزایش درک زنان از شیوه های بهتر زراعی برای افزایش تولید و دستیابی به نتایج تغذیه ای بهتر را تقویت می کند. این فصل سهم زنان را در کشاورزی به‌عنوان تصمیم‌گیرندگان و پذیرندگان فناوری‌ها به رسمیت می شناسد و نقش‌های آن‌ها را به همه کسانی که مداخلات کشاورزی و توسعه روستایی را طراحی، برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی می‌کنند، نشان می‌دهد.

مشاوران ترویج می دانند که چگونه هم تغییر مزارع و هم تغییر در کشاورزان مهم است. به این ترتیب به روز شدن در فهم نسبت به زراعت در مروجان مهم است، به ویژه در حال حاضر که از آن ها خواسته می شود از نظام های متفاوتی در کشاورزی پیروی نمایند که چنین وضعیتی شاید در درک آنان از شیوه های اساسی کشاورزی سردرگمی ایجاد کند. از این روی، کشاورزان و مروجان باید برای حل چالش های رو به رشد و پیچیده جهانی که با تغییر اقلیم تشدید می شوند با یکدیگر همکاری کنند.

به طور کلی، این کتاب منبعی جامع از اطلاعات، تقریباً در مورد تمام مسائل مربوط به کشاورزی است که با شواهد کافی، داده های تحقیق و توجیهات پشتیبانی می شوند. محتوای کتاب خوب سازماندهی شده، به زبانی ساده نوشته شده و بر اساس تجربه طولانی دانشگاهی نویسنده است.  همان گونه که نگارنده اشاره کرده است، متأسفانه علوم علف های خود رو، آبیاری و مدیریت آب و کشاورزی دیم از مباحث مستثنی شده اند، اما می توانند در نسخه اصلاح شده ای از کتاب گنجانده شوند. مبحث راهبرد های کشاورزی بوم شناختی، که در حال حاضر در سطح جهانی مورد بحث قرار گرفته است نیز از آن جمله اند.

کتاب حاضر می تواند مرجعی آماده برای دانشجویان، دانشمندان، معلمان، مربیان،کارکنان ترویج و دست اندرکاران کشاورزی باشد.

[1] دکتر سوجا جی (Suja G)، نویسنده چکیده معرفی کتاب از اعضای اصلی هیئت علمی و رئیس بخش در موسسه مرکزی پژوهش غده های گیاهی هندوستان  (CTCRI)   است.

[2] ^Bioenergy 

[3] ^High-Input

[4] Prevalent Systems of Cultivation

[5] Good Agricultural Practices