پدیده مهاجرت روستا-شهری و آسیب های شهری در جامعه ایران با تأکید بر سنخ شناسی دو گونه توسعه و شهرنشینی در جهان توسعه یافته و جهان درحال توسعه

این مقاله به نقش و اثرات پدیده مهاجرت روستا- شهری بر آسیب های اجتماعی و اقتصادی جامعه شهری می پردازد. الگوی کلی تحلیل آن بر اساس مدل رابطه توسعه با شهر نشینی، اما از منظری نو می باشد به طوری که گونه­ی خاصی از توسعه، منجر به شکل گیری گونه خاصی از شهرنشینی می گردد. شهرنشینی شتابان، نامتوازن و آسیب زا در کشورهای درحال توسعه چون ایران از وجه خاصی از توسعه که در اینجا به توسعه برون­زا و نامتوازن(توسعه وابسته) نامگذاری شد نشأت می گیرد به گونه ای که ناکارآمدی توسعه و سیاستگذاری­های بی ضابطه و بی تناسب با شرایط  اجتماعی و اقتصادی و البته تحت تأثیر روند های بیرونی شرایط جهانی و تأخر تکنولوژیک و پس افتادگی اقتصادی و فرهنگی موجب تثبیت ساختارهای سنتی و معیشتی کشاورزی و روستایی در بخش های تولید گردیده و غلبه شیوه تولید خرد و دهقانی و معیشتی در وضعیت ضعف زیرساخت ها ، نبود تکنولوژی ، استهلاک عوامل تولید ،فرسایش منابع آب و خاک وخسارت های زیست محیطی موجب تشدید فقر و نابرابری و محرومیت و در نتیجه منجر به شکل گیری مهاجرت غالب یعنی مهاجرت روستا- شهری می­گردد .غلبه این تحرک مهاجرتی در هم افزایی با  مهاجرت از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و مراکز و قطب های جمعیتی منطقه ای ، پدیده ی قطبی شدن و تمرکزگرایی جمعیت و شکل­گیری کلانشهرهای معدود و پرجمعیت منطقه ای و ملی را به همراه دارد که این خود موجد گونه ای شهرنشینی شتابان و پر آسیب است. ازجمله پیامدهای  شهرنشینی شتابان ونامتوازن ؛ناهنجاری‌های کالبدی، ناهنجاری های تاسیساتی، آسیب‌های اقتصادی، آسیب‌های زیست‌محیطی، نارسایی های خدماتی وبالاخره آسیب های اجتماعی در حوزه های شهری است که به فقر،بیکاری، طلاق، بزهکاری، خشونت،کودکان کار، انحرافات اجتماعی،ترافیک، بحران مسکن، نامنی و شورش و…. می انجامد.راهکار برون رفت از این سیکل معیوب جز اصلاح سیستم توسعه وابسته نیست در این راستا دولت توسعه گرا باید ضمن آگاهی از وضعیت وشرایط شکننده تاریخی و جغرافیایی وشناخت مخاطرات عوامل بیرونی تأثیرگذار  نظام جهانی، دست به طراحی مدلی از توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی درون زا بزند که از مهمترین ویژگی های آن پایداری، توازن، همه جانبه نگری واجتماع محور بودن آن است. روش کار در این پژوهش توصیفی–تحلیلی است و از روش اسنادی و کتابخانه ای بـرای گـردآوری اطلاعـات استفاده وسپس به تحلیل داده ها پرداخته شده است.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.